Speelforum 13
16 november 2023

Donderdag 16 november 2023 
in het Teaching Lab van de TU Delft

Bij het ontwerpen van bijvoorbeeld speelruimte, een gymles of buitenactiviteiten is participatie van kinderen heel gebruikelijk. Maar hoe bereik je daarin kwaliteit en diepgang? Co-design biedt een nieuwe aanpak, waarmee kinderen, ontwerpers en mensen die met kinderen werken hun voordeel kunnen doen.

In dit Speelforum maakten we kennis met werkvormen die kinderen helpen hun creativiteit in te zetten, ideefixatie te overwinnen en elkaar inspirerende feedback te geven. Deze werkvormen zijn gebaseerd op recent onderzoek en maken deel uit van een toolkit voor co-design in het basisonderwijs.

Lees hier een uitgebreid verslag van dit Speelforum.

We bespraken ook de opbrengsten van co-design met kinderen. Die doen zich niet alleen voor bij het eindontwerp, maar gedurende het hele proces. Hoe kun je die kleine parels van ideeën en inzichten gedurende het proces opmerken en vastleggen? Hoe kun je werken op het abstractieniveau van kinderen, vervolgens zelf de resultaten interpreteren en er de grotere thema’s uit destilleren?

De ontwerpvaardigheden die kinderen ontwikkelen zijn nauw verwant aan bredere 21^e-eeuwse vaardigheden. Een grote kans voor onderwijs, kinderopvang en jeugdwerk.

Medewerkers aan dit Speelforum
Prof. dr. Pieter Jan Stappers is hoogleraar ontwerptechnieken Faculteit Industrieel Ontwerpen TU Delft en verzorgt de opening van dit Speelforum.

Ir. Mathieu Gielen is universitair docent ‘ontwerpen voor het spelende kind’ en oprichter van het Play Well Lab aan de TU Delft. Hij vertelt hoe co-design met kinderen praktisch bruikbare uitkomsten oplevert voor ontwerpers en beslissers. Mathieu introduceert een aantal werkvormen voor co-design en beschrijft hoe daarmee in elke fase van een ontwerpproces ideeën en inzichten zijn te oogsten. Hij laat zien dat er voor een oplettende ontwerper veel meer te oogsten is dan alleen een eindontwerp.

Dr. Ir. Remke Klapwijk is verbonden aan het Wetenschapsknooppunt TU Delft. Zij beschrijft hoe deze werkvormen en co-designprojecten ook waardevol zijn voor kinderen zelf. Ze gaat in op de ontwikkeling van vaardigheden, zoals creativiteit en communicatie, die met de werkvormen getraind worden. Remke laat zien hoe leerkrachten met co-design concrete invulling kunnen geven aan ontwerpend en onderzoekend leren.

Dr. Alice Schut is werkzaam bij het Lectoraat Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving aan de Haagse Hogeschool. Zij laat zien hoe een van de werkvormen kinderen helpt om ideefixatie te doorbreken en hun creatieve motortje draaiend te houden. Alice beschrijft in detail hoe de door haar ontwikkelde methode voor constructieve feedback werkt bij kinderen: zo wordt het geven en ontvangen van feedback op ideeën nuttig en leerzaam en levert het betere ontwerpen op.

Dr. Sanne de Vries is lector Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving aan de Haagse Hogeschool. Zij vertelt hoe co-design met kinderen is ingezet om kinderen meer te laten bewegen tijdens deschooltijd. Daartoe zijn de werkvormen toegepast op de HALO – om studenten en kinderen in gesprek te brengen over vernieuwing van het bewegingsonderwijs.

Thomas Latcham werkt als zelfstandige in strategie en ontwerp. Hij vertelt hoe zijn ervaringen in co-design met kinderen en verwante projecten zijn gerijpt tot een aanpak waarin ‘het goede gesprek’ centraal staat – met kinderen maar ook met andere belanghebbenden. Daarmee geeft Thomas commentaar op de werkvormen als middel en wijst hij naar het einddoel van participatie: inzichten, belangen en ontwerpideeën worden gehoord en de kwaliteit van het ontwerp groeit.

De werkvormen voor co-design met kinderen die we presenteren komen grotendeels uit de serie ‘Your Turn: aan de slag als echte ontwerpers’ en zijn gratis en openbaar toegankelijk. Er is een Engelstalige website voor ontwerpers en een Nederlandse website voor leerkrachten.

Over het Speelforum
Het Speelforum verbindt wetenschap, beleid en praktijk en is dé plek waar onderzoekers, professionals, vrijwilligers, overheden en ouders kunnen meedenken over de kracht van spelen.