Op 23 juni 2016 organiseerden Platform Ruimte voor de Jeugd en de International Play Association het eerste Speelforum. Centraal thema was de balans tussen veiligheid en leerzame risico’s bij het spelen. We willen onze kinderen zó goed beschermen, dat we ze de kans ontnemen te leren omgaan met risico’s die het leven nu eenmaal met zich meebrengt. Een bekend dilemma voor iedereen die zich met opvoeding bezighoudt en waarover menig debat wordt gevoerd.
Kindbeeld
Tijdens het Speelforum ging het gesprek een laag dieper: achter de bezorgdheid waarmee we kinderen omgeven, ligt een beeld van het kind als een kwetsbaar wezen. De inleiders, Prof. Joachim Duyndam en promovendus Martin van Rooijen, verkenden de filosofische en pedagogische contouren van deze kwestie.
‘Het beeld van het kwetsbare kind past binnen een samenleving die gefocust is op veiligheid’, aldus Duyndam. ‘Je kind bewust risico’s laten lopen roept gevoelens van angst en schuld op. We doen kinderen echter ernstig tekort door ze uitsluitend als kwetsbaar te zien. Want kinderen zijn ook veerkrachtig en hebben in hun spel juist risico’s nodig hebben om zich te ontwikkelen.’
Leerzame risico’s
De afweging welke risico’s aanvaardbaar zijn, vergt sensitiviteit en gevoel voor de context, stelde Van Rooijen: ‘Een sloot met verdrinkingsgevaar voor een kleuter wordt een aantrekkelijk risico voor het kind als het een zwemdiploma heeft’.
In het aansluitende debat met de goedgevulde zaal bleek brede herkenning: ‘We zien overbezorgde ouders die hun kind niet kunnen loslaten’. En klonk het advies om in te spelen op het risico-denken: ‘We moeten laten zien dat er een veel groter risico is, nl. kinderen niet vrij laten spelen’.
Debatten over het belang van spelen
Het Speelforum vindt vanaf nu twee maal per jaar plaats. Het biedt de gelegenheid om, los van belangen, te debatteren over de waarde van spelen. De aftrap van elk Speelforumdebat wordt verzorgd door wetenschappers die onderzoek doen naar het fenomeen spelen. Aansluitend gaan zij in gesprek met mensen uit de praktijk van opvoeding, onderwijs en kinderopvang. Zo tillen we het maatschappelijk debat over spelen naar een hoger niveau.
De thema’s van het Speelforum komen voort uit de zorgen (‘concerns’) over de speelkansen van kinderen, zoals geformuleerd in artikel 31 van het Internationale VN Verdrag inzake de Rechten van het Kind en het General Comment nr. 17.